-
1 decanus
dean; chief of ten, one set over ten persons/soldiers/monks; imperial officer -
2 contubernium
contubernium, iī, n. (con u. taberna), I) abstr. die Gemeinschaft einer taberna, 1) die Zeltgenossenschaft, Zeltkameradschaft der Soldaten, a) im engern Sinne: erant decani decem militibus propositi, qui nunc caput contubernii (Korporal) vocantur, Veget. mil. 2, 8; vgl. 2, 13. – b) im weitern Sinne: α) vom Zusammenleben mit Soldaten übh., legionum (mit den L.), Tac. ann. 1, 41: militum (mit den S.), Tac. hist. 2, 80. – β) v. nähern Umgang des jungen vornehmen Römers mit dem Prätor (s. contubernālis no. I, b, α), contubernii necessitudo, Cic.: patris contubernio (im militärischen Gefolge des V.) ibidem militare, Sall. – Ironisch, c. muliebris militiae, vom Zusammenleben, vom vertrauten Umgang mit einer Buhlerin, Cic. Verr. 5, 104. – 2) die Wohnungsgemeinschaft, Haus-und Tischfreundschaft u. übh. der nähere Umgang, a) übh., mit Verwandten, Freunden, Schülern usw., arto contubernio intime iunctus, Apul.: primum in matris, deinde Liviae Augustae proaviae suae contubernio mansit, Suet.: ut tot tantisque dotibus villulae nostrae maxima commendatio ex tuo contubernio accedat, Plin. ep.: Metrodorum et Polyaenum magnos viros non schola Epicuri, sed contubernium fecit, Sen. – Übtr.: α) von der Wohnungsgemeinschaft der Tiere mit Menschen, si hominis contubernium passa est (bestia immanis), Sen. de ira 3, 8, 2: u. der Tiere mit Tieren, fortuitum c., Phaedr. 2, 4, 4. – β) im Bilde, v. Abstr., adeo felicitatis et moderationis dividuum contubernium est, so selten wohnen G. u. M. unter einem Dache zusammen, Val. Max.: necesse est assidua sit in tam magno vitiorum contubernio rixa, in einer so großen Gesellschaft von Lastern, Sen. – b) die geschlechtliche Wohnungsgemeinschaft = die wilde Ehe, Zuhälterschaft, das Konkubinat, sowohl des Sklaven mit einer Sklavin (die in Rom allein mögliche Art der Ehe zwischen Sklaven), Col. u.a., als auch (im Ggstz. zu conubium) des Freien mit einer Buhlerin usw., Curt. u.a. (vgl. Mützell Curt. 5, 5 [19], 20): u. = Ehe übh., Ambros. de off. 3, 19, 110. – II) concr. die gemeinschaftliche taberna, 1) das gemeinschaftliche Zelt, deponere in contubernio arma, Caes.: milites progrediuntur contuberniis, Tac.: non capit idem contubernium virum fortem et victum, Sen. – 2) die gemeinschaftliche Wohnung, insbes. eines in wilder Ehe lebenden Sklavenpaares, contubernio servi publici abditus, Tac. hist. 1, 43. – übtr., der Bienen, Plin. 11, 26.
-
3 contubernium
contubernium, iī, n. (con u. taberna), I) abstr. die Gemeinschaft einer taberna, 1) die Zeltgenossenschaft, Zeltkameradschaft der Soldaten, a) im engern Sinne: erant decani decem militibus propositi, qui nunc caput contubernii (Korporal) vocantur, Veget. mil. 2, 8; vgl. 2, 13. – b) im weitern Sinne: α) vom Zusammenleben mit Soldaten übh., legionum (mit den L.), Tac. ann. 1, 41: militum (mit den S.), Tac. hist. 2, 80. – β) v. nähern Umgang des jungen vornehmen Römers mit dem Prätor (s. contubernalis no. I, b, α), contubernii necessitudo, Cic.: patris contubernio (im militärischen Gefolge des V.) ibidem militare, Sall. – Ironisch, c. muliebris militiae, vom Zusammenleben, vom vertrauten Umgang mit einer Buhlerin, Cic. Verr. 5, 104. – 2) die Wohnungsgemeinschaft, Haus-und Tischfreundschaft u. übh. der nähere Umgang, a) übh., mit Verwandten, Freunden, Schülern usw., arto contubernio intime iunctus, Apul.: primum in matris, deinde Liviae Augustae proaviae suae contubernio mansit, Suet.: ut tot tantisque dotibus villulae nostrae maxima commendatio ex tuo contubernio accedat, Plin. ep.: Metrodorum et Polyaenum magnos viros non schola Epicuri, sed contubernium fecit, Sen. – Übtr.: α) von der Wohnungsgemeinschaft der Tiere mit Menschen, si hominis contubernium passa est (bestia immanis),————Sen. de ira 3, 8, 2: u. der Tiere mit Tieren, fortuitum c., Phaedr. 2, 4, 4. – β) im Bilde, v. Abstr., adeo felicitatis et moderationis dividuum contubernium est, so selten wohnen G. u. M. unter einem Dache zusammen, Val. Max.: necesse est assidua sit in tam magno vitiorum contubernio rixa, in einer so großen Gesellschaft von Lastern, Sen. – b) die geschlechtliche Wohnungsgemeinschaft = die wilde Ehe, Zuhälterschaft, das Konkubinat, sowohl des Sklaven mit einer Sklavin (die in Rom allein mögliche Art der Ehe zwischen Sklaven), Col. u.a., als auch (im Ggstz. zu conubium) des Freien mit einer Buhlerin usw., Curt. u.a. (vgl. Mützell Curt. 5, 5 [19], 20): u. = Ehe übh., Ambros. de off. 3, 19, 110. – II) concr. die gemeinschaftliche taberna, 1) das gemeinschaftliche Zelt, deponere in contubernio arma, Caes.: milites progrediuntur contuberniis, Tac.: non capit idem contubernium virum fortem et victum, Sen. – 2) die gemeinschaftliche Wohnung, insbes. eines in wilder Ehe lebenden Sklavenpaares, contubernio servi publici abditus, Tac. hist. 1, 43. – übtr., der Bienen, Plin. 11, 26.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contubernium
-
4 contubernium
con-tŭbernĭum, ii, n. [taberna].I.Abstr.A.In milit. lang. (cf. contubernalis, I.).1.Tent-companionship, a dwelling together in a tent:b.legionum,
with the legions, Tac. A. 1, 41; id. H. 2, 80.—Concr., a body of soldiers occupying a tent together, a mess, squad:2.erant decani decem militibus propositi, qui nunc caput contubernii vocantur,
Veg. Mil. 2, 8; 2, 13.—The intercourse of a young man and the general accompanied by him in war, attendance, Cic. Planc. 11, 27; Sall. J. 64, 4; Liv. 42, 11, 7; Tac. Agr. 5 al.—B.Transf. from the sphere of milit. operations.1.The accompanying, attendance (of teachers, friends, etc.), Suet. Aug. 89; id. Tib. 14; 56; Tac. Or. 5 al.—2.In partic.,(α).The marriage of slaves, Col. 12, 1, 2; Curt. 5, 5, 20; Dig. 40, 4, 59.—(β).Ironically, in distinction from conubium:b.contubernium muliebris militiae,
concubinage, Cic. Verr. 2, 5, 40, § 104; Petr. 92, 4; Suet. Caes. 49 al. —Of animals, a dwelling together, Phaedr. 2, 4, 4; cf.:* c.si hominis contubernium passa est (bestia immanis),
Sen. Ira, 3, 8, 2.—Trop.:II.felicitatis et moderationis dividuum contubernium est,
dwell not, exist not together, Val. Max. 9, 5 fin. —Concr. (acc. to I. A. and B.).A.A common wartent, Caes. B. C. 3, 76; Tac. A. 1, 17; 1, 41 al.—B.Transf., the dwelling of different persons, Suet. Calig. 10; 22; id. Ner. 34.—2.The dwelling of a couple who are slaves, a slave dwelling, Tac. H. 1, 43; 3, 74.—3.Of bees, Plin. 11, 11, 10, § 26.
См. также в других словарях:
Decani — Deçani Deçani (albanais) ou Dečani/Дечани (serbe) est une ville de l Ouest du Kosovo, très connue en raison du monastère de Visoki Dečani de l Église orthodoxe serbe. Voir aussi Gjakova District References OSCE Organization for Security and Co… … Wikipédia en Français
Deçani — (albanais) ou Dečani/Дечани (serbe) est une ville de l Ouest du Kosovo, très connue en raison du monastère de Visoki Dečani de l Église orthodoxe serbe. Voir aussi Gjakova District References OSCE Organization for Security and Co operation in… … Wikipédia en Français
Decani — De*ca ni, a. [L., lit., of the dean.] Used of the side of the choir on which the dean s stall is placed; decanal; correlative to {cantoris}; as, the decanal, or decani, side. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
Dečani — This article is about the city and municipality in Kosovo. For the architectural term, see Decani. Dečani Municipality Dečani/Дечани Deçan … Wikipedia
Dečani — Deçan Дечани, Dečani … Wikipédia en Français
Decani — Deçan/Deçani1 Dečani/Дечани2 Hilfe zu Wappen … Deutsch Wikipedia
Deçani — Deçan/Deçani1 Dečani/Дечани2 Hilfe zu Wappen … Deutsch Wikipedia
Dečani — Deçan/Deçani1 Dečani/Дечани2 … Deutsch Wikipedia
Decani — For the city in Kosovo, see Dečani. Decani (Latin: of the dean ) is the side of a church choir occupied by the Dean.[1] In English churches this is typically the choir stalls on the south side of the chancel, although there are some notable… … Wikipedia
decani — /di kay nuy/, adj. of or pertaining to the epistle or liturgical south side of a church (opposed to cantoris). [1750 60; < ML decani of the dean (gen. of decanus); see DEAN1] * * * … Universalium
Dečani — Sp Dèčanai Ap Дечани/Dečani L Serbija … Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė